Những vi chất nào cần thiết cho phát triển trẻ em?
Vitamin A, sắt, kẽm, iốt là những vi chất thiết yếu đặc biệt đối với phát triển trẻ em. Các vi chất dinh dưỡng này cần thiết cho nhiều chức phận quan trọng của cơ thể. Thí dụ, vitamin A cần thiết cho quá trình nhìn, sinh sản, sự phân bào và chức năng miễn dịch. Do vậy khi trẻ bị thiếu vitamin A thường có biểu hiện tổn thương ở mắt và suy giảm miễn dịch, tăng mắc các bệnh nhiễm trùng.
Sắt có trong mọi tế bào, nhiều nhất trong máu. Sắt có vai trò quan trọng trong tạo tế bào hồng cầu, vận chuyển ôxy và chuyển hóa. Bệnh phổ biến khi thiếu sắt là gây thiếu máu dinh dưỡng. Còn kẽm cũng rất cần cho phát triển của trẻ vì kích thích sự tăng trưởng, tham gia vào nhiều thành phần của enzym cần thiết đối với cơ thể.
Những nguyên nhân thiếu vi chất dinh dưỡng?
Nguyên nhân thiếu vi chất ở trẻ nhỏ là rất đa dạng: nguyên nhân phổ biến nhất là khẩu phần ăn của trẻ không đáp ứng nhu cầu; tỷ lệ mắc các bệnh nhiễm khuẩn cao; và một trong những nguyên nhân phải kể đến là sự thiếu hụt các chất dinh dưỡng của bào thai...
Sự thiếu hụt các chất dinh dưỡng của bào thai có thể do sinh thiếu tháng hoặc tình trạng dinh dưỡng (TTDD) của bà mẹ trong thời kỳ mang thai không tốt, không có đủ dự trữ các chất dinh dưỡng. Do vậy, những trẻ bị suy dinh dưỡng bào thai thường phát triển chậm hơn và có nguy cơ thiếu vi chất cao hơn. Đứa trẻ sinh thiếu tháng cũng có nguy cơ thiếu vi chất vì nguồn dự trữ sắt và vitamin A không đáp ứng nhu cầu của trẻ trong 6 tháng đầu.
Liên quan giữa tình trạng dinh dưỡng của mẹ và con
TTDD của trẻ nhỏ phụ thuộc rất nhiều vào TTDD của mẹ trong thời kỳ mang thai. Những người mẹ khi mang thai có TTDD không tốt, không có đủ dự trữ các chất dinh dưỡng thì thường sinh con nhỏ, nhẹ cân và sau khi sinh không đủ sữa nuôi con. Mặt khác, tốc độ phát triển nhanh là đặc trưng của trẻ nhỏ dưới 1 tuổi và nhu cầu dinh dưỡng theo trọng lượng cơ thể cao hơn so với các lứa tuổi khác. Nhưng trong giai đoạn này, sức ăn của trẻ có hạn, bộ máy tiêu hóa và các chức năng tiêu hóa, hấp thu chưa hoàn chỉnh nên nếu chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ không hợp lý sẽ dẫn đến suy dinh dưỡng và thiếu vi chất ở trẻ nhỏ.
Phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng cho trẻ
Để phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng cho trẻ nhỏ, trước tiên cần quan tâm đến “dinh dưỡng sớm” tức là chăm sóc dinh dưỡng ngay từ tuổi vị thành niên; đặc biệt là giai đoạn mới kết hôn, chuẩn bị làm mẹ.
Dinh dưỡng trong thời gian mang thai cũng rất quan trọng để giúp thai nhi phát triển tốt và bà mẹ có đủ dự trữ các chất dinh dưỡng để nuôi con sau này. Mặt khác, bổ sung viên sắt trong thời kỳ mang thai và sau khi sinh là rất cần thiết để phòng chống thiếu máu cho cả mẹ và con. Bà mẹ trong vòng 1 tháng đầu sau đẻ cũng cần được uống vitamin A liều cao (200.000đv) để phòng chống thiếu vitamin A cho trẻ nhỏ dưới 6 tháng tuổi.
Đối với trẻ em trên 6 tháng tuổi, phòng chống các bệnh nhiễm trùng như tiêu chảy, viêm đường hô hấp cũng rất quan trọng vì nó liên quan đến tình trạng thiếu vi chất của trẻ nhỏ.
Để phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng cho trẻ em cần:
- Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu.
- Cho trẻ ăn bổ sung hợp lý, chú ý thêm mỡ hoặc dầu để tăng cường hấp thu vitamin A, vitamin D.
- Cho trẻ từ 6 đến 36 tháng tuổi uống vitamin A một năm 2 lần, bà mẹ sau khi sinh 1 tháng cần được uống vitamin A.
- Bà mẹ có thai, phụ nữ mới kết hôn, phụ nữ 15-35 tuổi cần uống viên sắt và axit folic hoặc viên đa vi chất theo hướng dẫn.
- Toàn dân dùng muối iốt và các sản phẩm có bổ sung iốt.
- Sử dụng đa dạng thực phẩm từ 4 nhóm thức ăn trong chế biến bữa ăn hằng ngày